top of page

AI-geletterdheid in de zorg: 'prompten' wordt een praktische noodzaak

Foto van schrijver: Advies & Training.aiAdvies & Training.ai

De Nederlandse gezondheidszorg staat voor een historische transformatie: naast de honderdduizenden zorgprofessionals zijn dit jaar talloze AI-assistenten als ChatGPT, Copilot en gespecialiseerde medische AI-systemen actief in de dagelijkse zorgpraktijk. Deze ontwikkeling krijgt met de inwerkingtreding van de EU AI Act op 2 februari 2025 een nieuwe dimensie. Terwijl veel zorginstellingen nog worstelen met ethische vraagstukken of zich beperken tot basale toepassingen van AI in de administratie, dreigen ze een cruciale ontwikkeling te missen: vanaf begin 2025 worden concrete eisen gesteld aan de AI-geletterdheid van professionals die met AI-systemen werken. Het effectief instrueren van AI-tools ('prompten') wordt daarmee niet alleen een praktische noodzaak, maar ook een wettelijke verplichting voor de moderne zorgprofessional - niet minder fundamenteel dan het stellen van diagnoses, het opstellen van behandelplannen of het voeren van patiëntgesprekken.


Twee zorgprofessionals bezig met prompts, maar dan gegenereerd met AI
Twee zorgprofessionals bezig met prompts, maar dan gegenereerd met AI

De nieuwe dimensie van medische expertise

Deze ontwikkeling vereist meer dan oppervlakkige computerkennis - het vraagt om een doordachte combinatie van medische expertise, systematisch denken en AI-bewustzijn. Zorginstellingen die nu investeren in gedegen AI-training en de implementatie van AI-workflows realiseren niet alleen directe tijdwinst van uren per week per medewerker, maar bouwen ook aan compliance met de aanstaande wetgeving. Dit stelt hen in staat om effectievere zorg te leveren én meer tijd te besteden aan wat écht menselijke expertise vereist: persoonlijk contact met patiënten, complexe klinische besluitvorming en multidisciplinair overleg. De zorgprofessionals die deze transitie niet tijdig maken, riskeren zowel een achterstand in zorgkwaliteit als non-compliance met de EU AI Act.


AI-geletterdheid in de zorg: 'prompten' wordt een praktische noodzaak

De kunst van het prompten in de medische praktijk is aanzienlijk complexer dan veel zorgprofessionals zich realiseren. Het vereist een unieke combinatie van medische expertise, technisch inzicht en communicatieve vaardigheden, aangevuld met begrip van de ethische en privacy-vereisten onder zowel de EU AI Act als de AVG. Waar een ongerichte prompt als "analyseer deze patiëntcasus" slechts oppervlakkige resultaten zal opleveren, kan een zorgvuldig geformuleerde instructie leiden tot diepgaande medische analyses die de patiëntzorg ondersteunen.


Neem bijvoorbeeld een prompt voor diagnostische ondersteuning: "Analyseer deze patiëntcasus met focus op: 1) differentiaaldiagnose gebaseerd op de nieuwste richtlijnen voor chronische vermoeidheid, 2) relevante biomarkers volgens het geactualiseerde laboratoriumprotocol 2024, 3) psychosociale factoren volgens het biopsychosociale model, en 4) mogelijke medicatie-interacties op basis van het huidige voorschrijfbeleid." Een dergelijk gestructureerde prompt levert een bruikbare eerste analyse op die weliswaar medische validatie behoeft, maar het diagnostische proces aanzienlijk kan ondersteunen. AI-geletterdheid in de zorg betekent dus: 'prompten' wordt een praktische noodzaak en wettelijke verplichting.


Praktische toepassingen en organisatorische verantwoordelijkheid

De EU AI Act vereist dat organisaties "naar beste vermogen" zorgen voor voldoende AI-geletterdheid bij medewerkers die AI-systemen gebruiken. Voor zorginstellingen betekent dit een concrete opdracht tot het ontwikkelen van AI-trainings programma's, implementeren van kwaliteitscontroles, en opstellen van ethische richtlijnen. Deze vereisten gelden voor alle AI-systemen, waarbij extra aandacht nodig is voor systemen die als 'hoog risico' worden geclassificeerd in de medische context.


Bij het opstellen van medische verslaglegging kan een goed geformuleerde prompt als uitgangspunt dienen voor een eerste conceptversie, waarbij relevante richtlijnen en wetenschappelijke inzichten geïntegreerd worden. Voor medisch onderzoek kunnen zorgprofessionals AI-tools instrueren om grote hoeveelheden wetenschappelijke literatuur te analyseren op specifieke ontwikkelingen of behandelprotocollen. Bij medicatiebewaking kan AI ingezet worden voor het identificeren van interacties en contra-indicaties. Deze toepassingen vervangen het klinisch oordeel niet, maar verrijken het zorgproces op een manier die voorheen ondenkbaar was.


Herinrichting van de zorgpraktijk

De integratie van AI in de moderne gezondheidszorg, gecombineerd met de eisen van de EU AI Act, vereist een fundamentele herinrichting van zorgprocessen. Zorginstellingen moeten hun workflows opnieuw ontwerpen rond AI-ondersteunde processen, waarbij patiëntveiligheid, kwaliteitscontroles en ethische overwegingen worden ingebouwd. Dit betekent investeren in:


  • Doorlopende training en opleiding in AI-geletterdheid voor alle zorgprofessionals

  • Ontwikkeling van best practices voor verschillende medische specialismen

  • Implementatie van kwaliteitscontroles voor AI-ondersteunde besluitvorming

  • Opstelling en handhaving van ethische richtlijnen voor AI-gebruik in de zorg

  • Cultuurverandering waarbij kennisdeling over effectieve medische prompt-strategieën wordt gestimuleerd

  • Regelmatige evaluatie van AI-competenties binnen de organisatie


Twee doktoren bereiden zich voor op het nieuwe tijdperk, maar ook gegenereerd met AI
Twee doktoren bereiden zich voor op het nieuwe tijdperk, maar ook gegenereerd met AI

Een nieuw tijdperk voor de gezondheidszorg

De urgentie voor de zorgsector om deze ontwikkeling te omarmen kan nauwelijks worden overschat. De technologische ontwikkelingen in AI-systemen volgen elkaar in hoog tempo op, terwijl de wetgeving concrete eisen stelt aan AI-geletterdheid. Instellingen die nu niet handelen lopen het risico op zowel een onoverbrugbare achterstand als mogelijke sancties onder de EU AI Act.

De toekomst van de gezondheidszorg ligt in het effectief en verantwoord integreren van AI als aanvulling op medische expertise, niet als vervanging ervan. De zorgprofessional van de toekomst moet niet alleen medisch onderlegd zijn, maar ook AI-vaardig - in staat om complexe zorgvraagstukken aan te pakken met een combinatie van menselijke expertise en AI-ondersteuning. Deze nieuwe realiteit vraagt om professionals die zowel de technische als ethische aspecten van AI begrijpen en deze kennis effectief kunnen toepassen in hun dagelijkse praktijk.


Zorginstellingen die nu investeren in AI-geletterdheid en promptvaardigheden bouwen niet alleen aan compliance met de EU AI Act, maar ook aan hun vermogen om hoogwaardige, innovatieve zorg te leveren in een transformerend zorglandschap. Want in de moderne gezondheidszorg geldt meer dan ooit: wie prompt, die blijft.AI-geletterdheid in de zorg: Een essentiële vaardigheid voor de moderne zorgprofessional


Comments


AI-Advies en Training

Dorpsstraat 25

2935 AB Ouderkerk aan den IJssel

​

info [at] adviesentraining.ai

​

KvK: 92529534

Btw: NL866088441B01

© Advies & Training

  • Twitter
  • Instagram
  • LinkedIn
bottom of page